| შავწამალასებრთა ოჯახის მაღალი, ორწლოვანი, რუხი ბეწვებით სქლად შებუსვილი მცენარეა. 30-200 სმ სიმაღლის ღერო მარტივი ანუ დაუტოტავია. პირველ წელს ფესვის ყელთან როზეტად განლაგებულ ფოთლებს ივითარებს, ხოლო მეორე წელს ღეროს, რომელიც ყვითელი კაშკაშა ყვავილებით შემკული მტევნით ბოლოვდება. ფესვის ყელთან განლაგებული 10-40 სმ სიგრძის ფოთლები მჯდომარე ან მოკლე ყუნწიანი, წაგრძელებული და ელიფსური ფორმისა, ღეროზე განლაგებული მოგრძო ფოთლები კიდეხერხკბილაა. ყვავილობს ივნის-აგვისტოში, თესლი აგვისტო-ოქტომბერში მწიფდება. ქერიფქლა ძირითადად მშრალი, სილნარი, ღია ადგილების მცენარეა, მაგრამ ხშირად გვხვდება გამეჩხრილ ტყეებსა და ტყეკაფებზეც. განსაკუთრებით ხშირია მშრალ ფიჭვნარებში. მთაში 2000 მ სიმაღლემდე და ზოგან უფრო მაღლაც იზრდება. ფუტკარი ყვავილის მტვერს აგროვებს და მით ავსებს ფიჭის უჯრედებს. სასარგებლო ბალახია ხრიოკი ადგილების გასამშვენიერებლად. მედიცინაში ყვავილის გვირგვინის ფურცლები ჯამის გარეშე გამოიყენება ამოსახველებელ საშუალებად, ზედა სასუნთქი გზების დაავადებისას. მას ანთების საწინააღმდეგო მნიშვნელობა აქვს ზედა სასუნთქი გზების კატარის და ძლიერი ხველის შემთხვევაში. იყენებენ აგრეთვე კუჭ-ნაწლავის დაავადების სამკურნალოდ. ამ მიზნით იყენებენ გამონაწვლილს (15-20 გ ერთ ჭიქა მდუღარე წყალზე) იღებენ 1-2 სუფრის კოვზს დღეში 3-4-ჯერ. პოლონელი მეცნიერებისაგან რეკომენდებულია 10%-იანი ნახარშის მიღება ძილის წინ თაფლთან ერთად, როგორც დამაწყნარებელი საშუალება. ხალხში უფრო ფართოდ იყენებენ: სულის ხუთვის, თავის ტკივილის, ბრონქიალური ასთმის, ტუბერკულოზის, კუჭ-ნაწლავის კატარის, ღვიძლისა და ელენთის სამკურნალოდ და შარდმდენ საშუალებად. ამ დაავადებათა სამკურნალოდ იყენებენ ნაყენს (2 სუფრის კოვზი ყვავილის გვირგვინის ფურცლები 2 ჭიქა მდუღარე წყალზე), იღებენ 50 გ ყოველ სათში ერთხელ. ზოგან ფაღარათიანობის წინააღმდეგ მთელი მცენარის (ღერო-ფოთლები) ნახარშს ხმარობენ. ფოთლების რძეზე ნახარშს შემამსუბუქებელ საშუალებად ურჩევენ ჩირქოვანი მუწუკების, წყლულების, ჩირქოვანი ჭრილობების, ბუასილისა და სირსველის სამკურნალოდ. ფხვნილად ქცეული ყვავილის გვირგვინის ფურცლებს ძუძუმწოვი ბავშვებიანი ქალები დახეთქილ ძუძუსთავზე იყრიან შეხორცების დასაჩქარებლად. ამავე მიზნით გამოიყენება თითებშორის დამსკდარი კანის სამკურნალოდ. ციმბირის მოსახლეობა ფოთლებისა და ფესვების ნახარშს სვამენ ქრონიკული ცისტიტის დროს შარდმომგვრელ საშუალებად. ქერიფქლის ყვავილის გვირგვინის ფურცლების ჩაის სმით ხალხი წარმატებით მკურნალობს ბუასილს. სისხლდენა 2-3 დღეში წყდება და საერთოდ რამდენიმე დღეში ავადმყოფობა სავსებით ქრება. ბულგარეთში თითქმის ყველა ზემოთ ჩამოთვლილი დაავადების სამკურნალოდ იყენებენ ქერიფქლას, მაგრამ განსხვავებული დოზით: ყვავილის გვირგვინის ფურცლებს 2 ჩაის კოვზის რაოდენობით იღებენ და ერთ ჭიქა წყალს ასხამენ. მოზრდილთათვის იგი დღე-ღამის, ხოლო ბავშვებისათვის კი 2 დღე-ღამის დოზაა. |
